Multiple intelligences Theory
Θεωρία πολλαπλής νοημοσύνης
Μια από τις πλέον σημαντικές και ενδιαφέρουσες σύγχρονες θεωρίες είναι αυτή της Πολλαπλής νοημοσύνης. Αφορά φυσικά σε παιδαγωγικά και εκπαιδευτικά θέματα αλλά οπωσδήποτε βρίσκει εφαρμογή σε κοινωνικής φύσεως θέματα.
Η Multiple intelligences Theory –Θεωρία πολλαπλής νοημοσύνης- είναι μία ψυχολογική ΘΕΩΡΙΑ για την ανθρώπινη νόηση η οποία διατυπώθηκε από τον Howard Gardner το 1985. Εμπεριέχει μία κριτική στην άποψη ότι υπάρχει μια και μόνο ευφυΐα με την οποία ερχόμαστε στον κόσμο, που δεν μπορεί να αλλάξει, και μπορεί να οροθετηθεί από τους Ψυχολόγους.
Ο Howard Gardner υποστηρίζει ότι η ανθρώπινη ευφυΐα δεν έχει μία και μοναδική μορφή, αλλά σε όλη την διάρκεια του βίου του ατόμου, μεταλλάσσεται, αλλάζει, προσαρμόζεται σε άλλες επτά μορφές ανθρώπινης ευφυΐας .
Αυτές είναι: Η Γλωσσική, η Λογικομαθηματικη, η χωρική, η Αισθιοκινητικη, η Μουσική, η Διαπροσωπική και η Ενδοσκοπική.
Η Θεωρία του θεμελιώνεται σε δύο Αρχές:
- ΚΑΘΕ ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΠΛΑΣΜΑ ΔΙΑΘΕΤΕΙ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΠΤΑ
Μια από τις πλέον σημαντικές και ενδιαφέρουσες σύγχρονες θεωρίες είναι αυτή της Πολλαπλής νοημοσύνης. Αφορά φυσικά σε παιδαγωγικά και εκπαιδευτικά θέματα αλλά οπωσδήποτε βρίσκει εφαρμογή σε κοινωνικής φύσεως θέματα.
Η Multiple intelligences Theory –Θεωρία πολλαπλής νοημοσύνης- είναι μία ψυχολογική ΘΕΩΡΙΑ για την ανθρώπινη νόηση η οποία διατυπώθηκε από τον Howard Gardner το 1985. Εμπεριέχει μία κριτική στην άποψη ότι υπάρχει μια και μόνο ευφυΐα με την οποία ερχόμαστε στον κόσμο, που δεν μπορεί να αλλάξει, και μπορεί να οροθετηθεί από τους Ψυχολόγους.
Ο Howard Gardner υποστηρίζει ότι η ανθρώπινη ευφυΐα δεν έχει μία και μοναδική μορφή, αλλά σε όλη την διάρκεια του βίου του ατόμου, μεταλλάσσεται, αλλάζει, προσαρμόζεται σε άλλες επτά μορφές ανθρώπινης ευφυΐας .
Αυτές είναι: Η Γλωσσική, η Λογικομαθηματικη, η χωρική, η Αισθιοκινητικη, η Μουσική, η Διαπροσωπική και η Ενδοσκοπική.
Η Θεωρία του θεμελιώνεται σε δύο Αρχές:
- ΚΑΘΕ ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΠΛΑΣΜΑ ΔΙΑΘΕΤΕΙ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΠΤΑ
ΜΟΡΦΕΣ ΕΥΦΥΪΑΣ,
- Και ότι όλα σχεδόν τα παραδοσιακά τεστ ενδιαφέρονται μόνο για τη
- Και ότι όλα σχεδόν τα παραδοσιακά τεστ ενδιαφέρονται μόνο για τη
γλωσσική και τη Λογικομαθηματική ευφυΐα και αγνοούν τις άλλες
μορφές.
Αυτή η θεωρία, πρακτικά επιτάσσει τη αλλαγή στο εκπαιδευτικό σύστημα του συγχρόνου κόσμου, αλλά και στην αλλαγή της νοοτροπίας που θέλει να χαρακτηρίζει ανθρώπους ως ανεπαρκείς και περιορισμένων δυνατοτήτων, με μοναδικό γνώμονα την δυσχέρεια τους σε θέματα που αφορούν Μαθηματικές και γλωσσικές ικανότητες και δεξιοτεχνίες.
Παρακάτω παρατίθενται αναλυτικά οι τύποι τις πολλαπλής νοημοσύνης στα παιδιά αλλά και στους ενήλικες.
Η Ευφυΐα στα παιδιά
1. Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ευφυΐα - Linguistic intelligence
Τα παιδιά που διαθέτουν αυτό το είδος ευφυΐας απολαμβάνουν το να γράφουν, να διαβάζουν, να διηγούνται ιστορίες, να λύνουν σταυρόλεξα κ.α.
2. Η ΛΟΓΙΚΟΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ευφυΐα - Logical-mathematical intelligence
Τα παιδιά που διαθέτουν αυτό το είδος ευφυΐας δείχνουν ενδιαφέρον για ταξινομήσεις, για μοντέλα σκέψης και για συσχετισμούς. Τους αρέσει να επινοούν αριθμητικά προβλήματα, να παίζουν παιχνίδια στρατηγικής και να κάνουν πειράματα.
3. Η ΧΩΡΙΚΗ ευφυΐα - Spatial intelligence
Σκέφτονται μέσα από εικόνες και από φωτογραφίες και από σχήματα. Γοητεύονται από τα παιχνίδια-λαβύρινθους και με τα παζλ ή ξοδεύουν τον ελεύθερο χρόνο τους με το να σχεδιάζουν, να κτίζουν με Lego και να ονειροπολούν.
4. Η ΑΙΣΘΗΣΙΟΚΙΝΗΤΙΚΗ- ΣΩΜΑΤΙΚΗ ευφυΐα - Bodily kinesthetic
Αποκτούν γνώση μέσω του σώματος και των αισθήσεων. Συχνά είναι χορευτές, αθλητές και επιδέξιοι σε διάφορες τεχνικές δραστηριότητες.
5. Η ΜΟΥΣΙΚΗ ευφυΐα - Musical intelligence
Συχνά τραγουδούν ή παίζουν μόνοι τους ντραμς. Συνήθως αναγνωρίζουν ήχους τους οποίους οι άλλοι αγνοούν. Είναι συνήθως οξυδερκείς ακροατές.
6. Η ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ευφυΐα - Interpersonal intelligence
Είναι αρχηγοί ανάμεσα σε εφάμιλλους συνομηλίκους. Μπορούν και επικοινωνούν και δείχνουν να ενδιαφέρονται για τα αισθήματα και για τα κίνητρα των άλλων.
7. Η ΕΝΔΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ευφυΐα - Intrapersonal intelligence
Μπορεί και να είναι συνεσταλμένοι. Έχουν επίγνωση των συναισθημάτων τους και είναι ικανοί να αυτενεργούν.
Στη δεκαετία του 90 ο Gardner αναγνώρισε και μία όγδοη μορφή ευφυΐας την οποία ονόμασε Νατουραλιστική - Naturalist intelligence
Η Ευφυΐα σε ενηλίκους
1. Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ευφυΐα εκδηλώνεται ως δεξιότητα των ανθρώπων να χρησιμοποιούν με άνεση τη μητρική τους γλώσσα ίσως και μια ξένη γλώσσα, να μπορούν να διατυπώνουν με σαφήνεια αυτό που έχουν στο μυαλό τους και να καταλαβαίνουν αυτό που λένε οι άλλοι. Οι ποιητές, δικηγόροι, φιλόλογοι ασκούν τη γλωσσική ευφυΐα τους.
2. Η ΛΟΓΙΚΟΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ευφυΐα. Οι άνθρωποι που διαθέτουν σε μεγάλο βαθμό την ευφυΐα αυτού του είδους, διακρίνουν και κατανοούν τις υποκρυπτόμενες ιδιότητες –κάθε μορφής- ενός αιτιοκρατικού λογικού συστήματος και μπορουν να χειριστούν αριθμούς και ποσότητες.
3. Η ΧΩΡΙΚΗ ευφυΐα εκδηλώνεται ως ικανότητα των ανθρώπων να αναπαριστούν εσωτερικά –στη σκέψη τους- το «χωρικό» Σύμπαν. Η χωρική ευφυΐα μπορεί να αξιοποιηθεί τόσο στην Τέχνη όσο και στην Επιστήμη. Εάν κάποιος διαθέτει χωρική ευφυΐα και θέλει να ασχοληθεί με την Τέχνη είναι βέβαια προτιμότερο να γίνει ζωγράφος, γλύπτης ή αρχιτέκτονας. Αντίστοιχα για ορισμένες επιστήμες όπως η ανατομία ή η τοπολογία η χωρική ευφυΐα είναι απαιτούμενο.
4. Η ΑΙΣΘΗΣΙΟΚΙΝΗΤΙΚΗ-ΣΩΜΑΤΙΚΗ ευφυΐα εκδηλώνεται με την ικανότητα των ανθρώπων να χρησιμοποιούν το σώμα τους ή κάποια μέρη του σώματος- το χέρι, τα δάκτυλα, τον ώμο- για να εκφρασουν ή να δημιουργήσουν κάτι. Τη διαθέτουν ιδιαίτερα οι αθλητές, οι χορευτές, οι ηθοποιοί.
5. Η ΜΟΥΣΙΚΗ ευφυΐα εκδηλώνεται με την ικανότητα των ανθρώπων να «σκέφτονται» μέσα από τη μουσική να αναγνωρίζουν ήχους, να τους θυμούνται και να τους χειρίζονται. Οι άνθρωποι που διαθέτουν υψηλή μουσική ευφυΐα μπορούν να γεννούν ήχους με τη σκέψη τους και να τους εκφράζουν.
6. Η ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ευφυΐα εκδηλώνεται με την ικανότητα να κατανοείς τους άλλους. Είναι μια ικανότητα την οποία έχουμε όλοι ανάγκη αλλά περισσότερο οι εκπαιδευτικοί, οι γιατροί, οι πωλητές και οι πολιτικοί. Κάθε άτομο που εργαζεται με ανθρώπους πρέπει να διαθέτει κάποια διαπροσωπική ευφυΐα.
7. Η ΕΝΔΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ευφυΐα εκδηλώνεται με την ικανότητα να κατανοείς τον εαυτό σου, να ξέρεις ποιος είσαι, τι μπορείς να κάνεις, πώς θα αντιδράσεις σε δύσκολες καταστάσεις και ποια πράγματα πρέπει να αποφεύγεις.
8. Η ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΤΙΚΗ ευφυΐα χαρακτηρίζει τους ανθρώπους που έχουν την ικανότητα να «σεβονται» τους ζωντανούς οργανισμούς ενώ είναι ευαίσθητοι στα ερεθίσματα του φυσικού κόσμου- στα σύννεφα, στους βραχώδεις σχηματισμούς, στα λιβάδια. Η ευφυΐα αυτή ήταν ιδιαίτερα πολύτιμη κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης εξέλιξής μας, τότε που λειτουργούσαμε ως κυνηγοί και συλλέκτες. Εξακολουθεί να έχει -παίζει σημαντικό ρόλο για ανθρώπους όπως οι βοτανολόγοι και οι μάγειροι. Από την άλλη η καταναλωτική κοινωνία μας αξιοποιεί τη νατουραλιστική ευφυΐα, την οποία ενεργοποιεί στο να διαλέξει ανάμεσα σε αυτοκίνητα, σε παπούτσια και σε καλλυντικά. Η αναγνώριση προτύπων η οποία έχει αξία για ορισμένες επιστήμες χρησιμοποιεί επίσης την ευφυΐα αυτής της μορφής.
Σχετικα με τη Πολλαπλη Νοημοσυνη, διαβαστε στα παρακατω:
http://athena.pi.ac.cy/intelligence.doc
D. Goleman, (1997), Η συναισθηματική νοημοσύνη, Αθήνα
H. Gardner, (1983), Frames of Mind. The Theory of Multible Intelligences, New York
http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=14091&m=H06&aa=1
Αυτή η θεωρία, πρακτικά επιτάσσει τη αλλαγή στο εκπαιδευτικό σύστημα του συγχρόνου κόσμου, αλλά και στην αλλαγή της νοοτροπίας που θέλει να χαρακτηρίζει ανθρώπους ως ανεπαρκείς και περιορισμένων δυνατοτήτων, με μοναδικό γνώμονα την δυσχέρεια τους σε θέματα που αφορούν Μαθηματικές και γλωσσικές ικανότητες και δεξιοτεχνίες.
Παρακάτω παρατίθενται αναλυτικά οι τύποι τις πολλαπλής νοημοσύνης στα παιδιά αλλά και στους ενήλικες.
Η Ευφυΐα στα παιδιά
1. Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ευφυΐα - Linguistic intelligence
Τα παιδιά που διαθέτουν αυτό το είδος ευφυΐας απολαμβάνουν το να γράφουν, να διαβάζουν, να διηγούνται ιστορίες, να λύνουν σταυρόλεξα κ.α.
2. Η ΛΟΓΙΚΟΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ευφυΐα - Logical-mathematical intelligence
Τα παιδιά που διαθέτουν αυτό το είδος ευφυΐας δείχνουν ενδιαφέρον για ταξινομήσεις, για μοντέλα σκέψης και για συσχετισμούς. Τους αρέσει να επινοούν αριθμητικά προβλήματα, να παίζουν παιχνίδια στρατηγικής και να κάνουν πειράματα.
3. Η ΧΩΡΙΚΗ ευφυΐα - Spatial intelligence
Σκέφτονται μέσα από εικόνες και από φωτογραφίες και από σχήματα. Γοητεύονται από τα παιχνίδια-λαβύρινθους και με τα παζλ ή ξοδεύουν τον ελεύθερο χρόνο τους με το να σχεδιάζουν, να κτίζουν με Lego και να ονειροπολούν.
4. Η ΑΙΣΘΗΣΙΟΚΙΝΗΤΙΚΗ- ΣΩΜΑΤΙΚΗ ευφυΐα - Bodily kinesthetic
Αποκτούν γνώση μέσω του σώματος και των αισθήσεων. Συχνά είναι χορευτές, αθλητές και επιδέξιοι σε διάφορες τεχνικές δραστηριότητες.
5. Η ΜΟΥΣΙΚΗ ευφυΐα - Musical intelligence
Συχνά τραγουδούν ή παίζουν μόνοι τους ντραμς. Συνήθως αναγνωρίζουν ήχους τους οποίους οι άλλοι αγνοούν. Είναι συνήθως οξυδερκείς ακροατές.
6. Η ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ευφυΐα - Interpersonal intelligence
Είναι αρχηγοί ανάμεσα σε εφάμιλλους συνομηλίκους. Μπορούν και επικοινωνούν και δείχνουν να ενδιαφέρονται για τα αισθήματα και για τα κίνητρα των άλλων.
7. Η ΕΝΔΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ευφυΐα - Intrapersonal intelligence
Μπορεί και να είναι συνεσταλμένοι. Έχουν επίγνωση των συναισθημάτων τους και είναι ικανοί να αυτενεργούν.
Στη δεκαετία του 90 ο Gardner αναγνώρισε και μία όγδοη μορφή ευφυΐας την οποία ονόμασε Νατουραλιστική - Naturalist intelligence
Η Ευφυΐα σε ενηλίκους
1. Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ευφυΐα εκδηλώνεται ως δεξιότητα των ανθρώπων να χρησιμοποιούν με άνεση τη μητρική τους γλώσσα ίσως και μια ξένη γλώσσα, να μπορούν να διατυπώνουν με σαφήνεια αυτό που έχουν στο μυαλό τους και να καταλαβαίνουν αυτό που λένε οι άλλοι. Οι ποιητές, δικηγόροι, φιλόλογοι ασκούν τη γλωσσική ευφυΐα τους.
2. Η ΛΟΓΙΚΟΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ευφυΐα. Οι άνθρωποι που διαθέτουν σε μεγάλο βαθμό την ευφυΐα αυτού του είδους, διακρίνουν και κατανοούν τις υποκρυπτόμενες ιδιότητες –κάθε μορφής- ενός αιτιοκρατικού λογικού συστήματος και μπορουν να χειριστούν αριθμούς και ποσότητες.
3. Η ΧΩΡΙΚΗ ευφυΐα εκδηλώνεται ως ικανότητα των ανθρώπων να αναπαριστούν εσωτερικά –στη σκέψη τους- το «χωρικό» Σύμπαν. Η χωρική ευφυΐα μπορεί να αξιοποιηθεί τόσο στην Τέχνη όσο και στην Επιστήμη. Εάν κάποιος διαθέτει χωρική ευφυΐα και θέλει να ασχοληθεί με την Τέχνη είναι βέβαια προτιμότερο να γίνει ζωγράφος, γλύπτης ή αρχιτέκτονας. Αντίστοιχα για ορισμένες επιστήμες όπως η ανατομία ή η τοπολογία η χωρική ευφυΐα είναι απαιτούμενο.
4. Η ΑΙΣΘΗΣΙΟΚΙΝΗΤΙΚΗ-ΣΩΜΑΤΙΚΗ ευφυΐα εκδηλώνεται με την ικανότητα των ανθρώπων να χρησιμοποιούν το σώμα τους ή κάποια μέρη του σώματος- το χέρι, τα δάκτυλα, τον ώμο- για να εκφρασουν ή να δημιουργήσουν κάτι. Τη διαθέτουν ιδιαίτερα οι αθλητές, οι χορευτές, οι ηθοποιοί.
5. Η ΜΟΥΣΙΚΗ ευφυΐα εκδηλώνεται με την ικανότητα των ανθρώπων να «σκέφτονται» μέσα από τη μουσική να αναγνωρίζουν ήχους, να τους θυμούνται και να τους χειρίζονται. Οι άνθρωποι που διαθέτουν υψηλή μουσική ευφυΐα μπορούν να γεννούν ήχους με τη σκέψη τους και να τους εκφράζουν.
6. Η ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ευφυΐα εκδηλώνεται με την ικανότητα να κατανοείς τους άλλους. Είναι μια ικανότητα την οποία έχουμε όλοι ανάγκη αλλά περισσότερο οι εκπαιδευτικοί, οι γιατροί, οι πωλητές και οι πολιτικοί. Κάθε άτομο που εργαζεται με ανθρώπους πρέπει να διαθέτει κάποια διαπροσωπική ευφυΐα.
7. Η ΕΝΔΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ευφυΐα εκδηλώνεται με την ικανότητα να κατανοείς τον εαυτό σου, να ξέρεις ποιος είσαι, τι μπορείς να κάνεις, πώς θα αντιδράσεις σε δύσκολες καταστάσεις και ποια πράγματα πρέπει να αποφεύγεις.
8. Η ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΤΙΚΗ ευφυΐα χαρακτηρίζει τους ανθρώπους που έχουν την ικανότητα να «σεβονται» τους ζωντανούς οργανισμούς ενώ είναι ευαίσθητοι στα ερεθίσματα του φυσικού κόσμου- στα σύννεφα, στους βραχώδεις σχηματισμούς, στα λιβάδια. Η ευφυΐα αυτή ήταν ιδιαίτερα πολύτιμη κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης εξέλιξής μας, τότε που λειτουργούσαμε ως κυνηγοί και συλλέκτες. Εξακολουθεί να έχει -παίζει σημαντικό ρόλο για ανθρώπους όπως οι βοτανολόγοι και οι μάγειροι. Από την άλλη η καταναλωτική κοινωνία μας αξιοποιεί τη νατουραλιστική ευφυΐα, την οποία ενεργοποιεί στο να διαλέξει ανάμεσα σε αυτοκίνητα, σε παπούτσια και σε καλλυντικά. Η αναγνώριση προτύπων η οποία έχει αξία για ορισμένες επιστήμες χρησιμοποιεί επίσης την ευφυΐα αυτής της μορφής.
Σχετικα με τη Πολλαπλη Νοημοσυνη, διαβαστε στα παρακατω:
http://athena.pi.ac.cy/intelligence.doc
D. Goleman, (1997), Η συναισθηματική νοημοσύνη, Αθήνα
H. Gardner, (1983), Frames of Mind. The Theory of Multible Intelligences, New York
http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=14091&m=H06&aa=1
