Ένα ταξίδι στην Πορτογαλία

13-Oκτωβρίου 2019 Κοϊμπρα

          Βρίσκομαι στην Κοιμπρα ακόμα και σε λίγες ωρες θα ταξιδέψω προς Λισαβόνα για να πάρω την πτήση μου. Πίνω τον τελευταίο μου καφέ εδω , ενω τριγύρω μου κυκλοφορούν μικροί φοιτητές με ρουχα Harry Potter. Ειναι οι ημέρες υποδοχής των πρωτοετών και εδω επικρατεί μια ατμόσφαιρα γιορτής. Ένα ακόμα ταξίδι για εμένα, σε μια όμορφη χώρα φτάνει στο τέλος του. Ευχαριστώ από τα βάθη της ψυχής μου τους ανθρώπους που με εμπιστεύτηκαν για να μιλήσω ως άνθρωπος “της πράξης” σε μια διεθνή μάζωξη ακαδημαϊκών, για την ένταξη μέσα από την εκπαίδευση για τα παιδιά των προσφύγων. Μεγάλο διδακτικό μάθημα αυτό το ταξίδι αφού είχα την ευκαιρία να καταγράψω από πρώτο χέρι την άποψη ευρωπαϊκών χωρών για την Ελλάδα σε σχέση με το προσφυγικό. 
           Δεν κρύβω πως πολλές φορές σε χώρες που ταξιδεύω, παίρνω ασυνείδητα τη στάση του “φτωχού συγγενή”. Aλλά όχι αυτήν την φορά. Η Πορτογαλία μου έδειξε πολλά για το διαπολιτισμικό τα οποία έχει κατακτήσει και τα οποία με συγκίνησαν και με ευαισθητοποίησαν. (Το έγραψα ήδη. Δεν περίμενα να δω έκθεση καλλιτεχνικής φωτογραφίας για πρόσφυγες μουσουλμάνους, μέσα σε καθολική Μητρόπολη). Φέρνω γεμάτη τη βαλίτσα με ιδέες και “ευθύνες”. Όμορφοι άνθρωποι και ευγενικές ψυχές. Όμως για πρώτη φορά φεύγω με μια μεγαλύτερη αγάπη για την Ελλάδα μου, μαζί με μια θλίψη και την αίσθηση πως μάλλον οι Ευρωπαίοι φίλοι μας δεν έχουν κατανοήσει γιατί δεν μπορούν να κατανοήσουν το βάρος που κουβαλάμε . Είδα ξανά λάθος προσεγγίσεις, σαν κι αυτές που με πληγώνουν στην Ελλάδα. Η εικόνα του πρόσφυγα ως καθρέφτης για να βλέπουμε τις δικές μας πληγές και φαντασιώσεις. Ούτε η Πορτογαλία μήτε η Γαλλία ή η Αγγλία, ή ακόμα και η Γερμανία, δεν θα μπορέσουν να καταλάβουν τον αγώνα της Ελλάδας και την εντιμότητα με την οποία προσεγγίζει το θέμα παρά τα λάθη και τις παραλήψεις. Δεν θα μπορέσουν να καταλάβουν και το παράπονο ότι τελικά έχουμε αφεθεί μόνοι σε ένα ανθρωπιστικό αδιέξοδο για το οποίο δεν έχουμε ευθύνη. 
             Και μέσα από αυτό το συνέδριο από άλλους Έλληνες ομιλητές συνειδητοποίησα πως ο αγώνας της χώρας δεν ξεκίνησε τα τελευταία 5 χρόνια. Με πολλές δυσκολίες και ελλείψεις πόρων τόσο οικονομικών αλλά και σε ανθρώπινο ειδικευμένο δυναμικό, η Ελλάδα πάντα είχε στον πυρήνα της ανθρώπους που προσπαθούσαν να εντάξουν και να διευκολύνουν με θεσμικό τροπο, πρόσφυγες, παλιννοστούντες, μετανάστες, αλλόθρησκους μαθητές. Δύσκολο γιατί έχει βαρίδια όπως τις συντηρητικές φωνές και την εχθρική προς το διαφορετικό εκκλησία κι αυτά τα βαρίδια πολλές φόρες υπερισχύουν. Έχει κάνει πολλά όμως που με κάνουν υπερήφανη και πολλά από αυτά τα γιγαντιαία βήματα έχουν γίνει τα τελευταία χρονια της κρίσης που δεν θα αναγνωρίσουμε ουτε οι ιδιοι γιατί χανόμαστε μέσα σε κομματικές ρητορικές και hoax και στα συμφέροντα που εξυπηρετούν οι αριστερές και οι δεξιές φυλλάδες. Η Ελλάδα, εάν είχαμε μια κουλτουρα συνεργασίας και συνύπαρξης σε κοινωνικό πολιτικό και ακαδημαϊκό επίπεδο, θα μπορούσε να σταθεί ως Ηγέτης διαχείρισης και εμπνευστής καλών πρακτικών στο κομμάτι του προσφυγικού. Αλλά ....

Η Πορτογαλία και χώρες που της μοιάζουν είχαν το χρέος να εντάξουν τα παιδιά των αποικιών που οι ίδιες είχαν δημιουργήσει. Ένα χρέος που τους βαραίνει και η ένταξή τους είναι το αντάλλαγμα για όλον το πλούτο που υφάρπαξαν από τις αποικίες αυτές. Χώρες σαν και την Πορτογαλία εχουν φτιάξει Μουσεία όπου μνημονεύουν την Αποικιοκρατία και έχουν χτίσει την Εθνική τους υπερηφάνεια πάνω στις χώρες που κατέκτησαν*. Και γι αυτο στο σήμερα έχουν να εντάξουν ανθρώπους με την ίδια γλώσσα, την ίδια κουλτούρα, την ίδια θρησκεία, το ίδιο πολιτισμικό πλαίσιο σε γενικές γραμμές. Η Ελλάδα όμως δεν έχει κανένα χρέος παρά το χρέος της Αλληλεγγύης και του Ανθρωπισμου που βαραίνει όλες τις συμπονετικές κοινωνίες. Υποδέχθηκε τους πρόσφυγες και τους μετανάστες γιατί έτσι είναι η Ελλάδα. Και ετσι ήταν πάντα. Μια χώρα οπου οι πολιτισμοί πάντα περνούσαν, έκαναν εμπόριο, έκαναν τέχνη και από τα εδάφη της όλα αυτα διαχύθηκαν στον κοσμο. Δεν την βαραίνει αίμα αποικιών την Ελλάδα. Μην αφήσουμε κανένα να μας πείσει ότι ο Ξένος είναι υποτακτικός μήτε εχθρός.
Σαφώς και έχουμε σκοτεινές στιγμές στην ιστορία μας πάνω σε αυτό το θέμα. Σαφώς και εκφράστηκαν άλλες μορφές δουλείας στην χώρα μας. Αυτά τα τελευταία χρόνια χαράχθηκε όμως ένα νέο πολυπολιτισμικό “γονιδίωμα” στο εθνικό DNA μας. Δεν θα είμαστε πότε ξανά οι ίδιοι. Γιατι η αποδοχή του κατατρεγμένου έχει γίνει συνείδηση πια. (Πως θα μπορέσω να ξεχάσω τη γιαγιά του μαθητή μου που μου έφερε ένα μισογεμάτο κουτί ντεπόν να δωσω στις οικογένειες του Ελαιώνα το 2016. Αυτό μπορουσε να προσφερει μονο ). Πάλι θα επικαλεστώ την θεση μου και την εμπειρία μου ως εκπαιδευτικός που ζω στην καρδια της ελληνικής οικογενειας. Εχω αλλη οπτική απο εκείνη που προσπαθουν να σας περάσουν οι πληρωμένοι αγανακτισμένοι δημοσιογραφίσκοι κάθε αποχρωσης.
Η βάση υπάρχει. Και έχει σταθερά θεμέλια. Ας χτισουμε πάνω της όλοι μαζί.

Αισθάνομαι την ανάγκη από εδώ και πέρα να μιλήσω για αυτό το βάρος και γι αυτήν την Πολύχρωμη Ελληνική υπερηφάνεια.

* Τις φωτογραφίες μου τις δάνεισε συνάδερφος. Το μουσείο της "Πορτογαλίας σε μικρογραφία" έχει ειδικό τμήμα αφιερωμένο στην αποικιοκρατία της Πορτογαλίας εκθέτοντας τα προϊόντα και τους ανθρώπους που "μετέφεραν" στην κεντρική χωρα.