Ένα ταξίδι στην Πορτογαλία

13-Oκτωβρίου 2019 Κοϊμπρα

          Βρίσκομαι στην Κοιμπρα ακόμα και σε λίγες ωρες θα ταξιδέψω προς Λισαβόνα για να πάρω την πτήση μου. Πίνω τον τελευταίο μου καφέ εδω , ενω τριγύρω μου κυκλοφορούν μικροί φοιτητές με ρουχα Harry Potter. Ειναι οι ημέρες υποδοχής των πρωτοετών και εδω επικρατεί μια ατμόσφαιρα γιορτής. Ένα ακόμα ταξίδι για εμένα, σε μια όμορφη χώρα φτάνει στο τέλος του. Ευχαριστώ από τα βάθη της ψυχής μου τους ανθρώπους που με εμπιστεύτηκαν για να μιλήσω ως άνθρωπος “της πράξης” σε μια διεθνή μάζωξη ακαδημαϊκών, για την ένταξη μέσα από την εκπαίδευση για τα παιδιά των προσφύγων. Μεγάλο διδακτικό μάθημα αυτό το ταξίδι αφού είχα την ευκαιρία να καταγράψω από πρώτο χέρι την άποψη ευρωπαϊκών χωρών για την Ελλάδα σε σχέση με το προσφυγικό. 
           Δεν κρύβω πως πολλές φορές σε χώρες που ταξιδεύω, παίρνω ασυνείδητα τη στάση του “φτωχού συγγενή”. Aλλά όχι αυτήν την φορά. Η Πορτογαλία μου έδειξε πολλά για το διαπολιτισμικό τα οποία έχει κατακτήσει και τα οποία με συγκίνησαν και με ευαισθητοποίησαν. (Το έγραψα ήδη. Δεν περίμενα να δω έκθεση καλλιτεχνικής φωτογραφίας για πρόσφυγες μουσουλμάνους, μέσα σε καθολική Μητρόπολη). Φέρνω γεμάτη τη βαλίτσα με ιδέες και “ευθύνες”. Όμορφοι άνθρωποι και ευγενικές ψυχές. Όμως για πρώτη φορά φεύγω με μια μεγαλύτερη αγάπη για την Ελλάδα μου, μαζί με μια θλίψη και την αίσθηση πως μάλλον οι Ευρωπαίοι φίλοι μας δεν έχουν κατανοήσει γιατί δεν μπορούν να κατανοήσουν το βάρος που κουβαλάμε . Είδα ξανά λάθος προσεγγίσεις, σαν κι αυτές που με πληγώνουν στην Ελλάδα. Η εικόνα του πρόσφυγα ως καθρέφτης για να βλέπουμε τις δικές μας πληγές και φαντασιώσεις. Ούτε η Πορτογαλία μήτε η Γαλλία ή η Αγγλία, ή ακόμα και η Γερμανία, δεν θα μπορέσουν να καταλάβουν τον αγώνα της Ελλάδας και την εντιμότητα με την οποία προσεγγίζει το θέμα παρά τα λάθη και τις παραλήψεις. Δεν θα μπορέσουν να καταλάβουν και το παράπονο ότι τελικά έχουμε αφεθεί μόνοι σε ένα ανθρωπιστικό αδιέξοδο για το οποίο δεν έχουμε ευθύνη. 
             Και μέσα από αυτό το συνέδριο από άλλους Έλληνες ομιλητές συνειδητοποίησα πως ο αγώνας της χώρας δεν ξεκίνησε τα τελευταία 5 χρόνια. Με πολλές δυσκολίες και ελλείψεις πόρων τόσο οικονομικών αλλά και σε ανθρώπινο ειδικευμένο δυναμικό, η Ελλάδα πάντα είχε στον πυρήνα της ανθρώπους που προσπαθούσαν να εντάξουν και να διευκολύνουν με θεσμικό τροπο, πρόσφυγες, παλιννοστούντες, μετανάστες, αλλόθρησκους μαθητές. Δύσκολο γιατί έχει βαρίδια όπως τις συντηρητικές φωνές και την εχθρική προς το διαφορετικό εκκλησία κι αυτά τα βαρίδια πολλές φόρες υπερισχύουν. Έχει κάνει πολλά όμως που με κάνουν υπερήφανη και πολλά από αυτά τα γιγαντιαία βήματα έχουν γίνει τα τελευταία χρονια της κρίσης που δεν θα αναγνωρίσουμε ουτε οι ιδιοι γιατί χανόμαστε μέσα σε κομματικές ρητορικές και hoax και στα συμφέροντα που εξυπηρετούν οι αριστερές και οι δεξιές φυλλάδες. Η Ελλάδα, εάν είχαμε μια κουλτουρα συνεργασίας και συνύπαρξης σε κοινωνικό πολιτικό και ακαδημαϊκό επίπεδο, θα μπορούσε να σταθεί ως Ηγέτης διαχείρισης και εμπνευστής καλών πρακτικών στο κομμάτι του προσφυγικού. Αλλά ....

Η Πορτογαλία και χώρες που της μοιάζουν είχαν το χρέος να εντάξουν τα παιδιά των αποικιών που οι ίδιες είχαν δημιουργήσει. Ένα χρέος που τους βαραίνει και η ένταξή τους είναι το αντάλλαγμα για όλον το πλούτο που υφάρπαξαν από τις αποικίες αυτές. Χώρες σαν και την Πορτογαλία εχουν φτιάξει Μουσεία όπου μνημονεύουν την Αποικιοκρατία και έχουν χτίσει την Εθνική τους υπερηφάνεια πάνω στις χώρες που κατέκτησαν*. Και γι αυτο στο σήμερα έχουν να εντάξουν ανθρώπους με την ίδια γλώσσα, την ίδια κουλτούρα, την ίδια θρησκεία, το ίδιο πολιτισμικό πλαίσιο σε γενικές γραμμές. Η Ελλάδα όμως δεν έχει κανένα χρέος παρά το χρέος της Αλληλεγγύης και του Ανθρωπισμου που βαραίνει όλες τις συμπονετικές κοινωνίες. Υποδέχθηκε τους πρόσφυγες και τους μετανάστες γιατί έτσι είναι η Ελλάδα. Και ετσι ήταν πάντα. Μια χώρα οπου οι πολιτισμοί πάντα περνούσαν, έκαναν εμπόριο, έκαναν τέχνη και από τα εδάφη της όλα αυτα διαχύθηκαν στον κοσμο. Δεν την βαραίνει αίμα αποικιών την Ελλάδα. Μην αφήσουμε κανένα να μας πείσει ότι ο Ξένος είναι υποτακτικός μήτε εχθρός.
Σαφώς και έχουμε σκοτεινές στιγμές στην ιστορία μας πάνω σε αυτό το θέμα. Σαφώς και εκφράστηκαν άλλες μορφές δουλείας στην χώρα μας. Αυτά τα τελευταία χρόνια χαράχθηκε όμως ένα νέο πολυπολιτισμικό “γονιδίωμα” στο εθνικό DNA μας. Δεν θα είμαστε πότε ξανά οι ίδιοι. Γιατι η αποδοχή του κατατρεγμένου έχει γίνει συνείδηση πια. (Πως θα μπορέσω να ξεχάσω τη γιαγιά του μαθητή μου που μου έφερε ένα μισογεμάτο κουτί ντεπόν να δωσω στις οικογένειες του Ελαιώνα το 2016. Αυτό μπορουσε να προσφερει μονο ). Πάλι θα επικαλεστώ την θεση μου και την εμπειρία μου ως εκπαιδευτικός που ζω στην καρδια της ελληνικής οικογενειας. Εχω αλλη οπτική απο εκείνη που προσπαθουν να σας περάσουν οι πληρωμένοι αγανακτισμένοι δημοσιογραφίσκοι κάθε αποχρωσης.
Η βάση υπάρχει. Και έχει σταθερά θεμέλια. Ας χτισουμε πάνω της όλοι μαζί.

Αισθάνομαι την ανάγκη από εδώ και πέρα να μιλήσω για αυτό το βάρος και γι αυτήν την Πολύχρωμη Ελληνική υπερηφάνεια.

* Τις φωτογραφίες μου τις δάνεισε συνάδερφος. Το μουσείο της "Πορτογαλίας σε μικρογραφία" έχει ειδικό τμήμα αφιερωμένο στην αποικιοκρατία της Πορτογαλίας εκθέτοντας τα προϊόντα και τους ανθρώπους που "μετέφεραν" στην κεντρική χωρα.

Οι καταλήψεις, οι προκαλύψεις και οι προκαταλήψεις των Εξαρχείων

Το προσφυγικό θα μπορέσεις να το κατανοήσεις μόνο μέσα από την σχέση σου με τις κοινότητες των προσφύγων. Όχι σαν επισκέπτης. Ως κομμάτι της κοινότητας. Ακόμα κι έτσι θα πρέπει να είσαι προσεκτικός μήπως παρασυρθείς από στερεότυπα και μήπως προβάλεις πάνω τους δικά σου συναισθήματα και προσδοκίες. Πρέπει να είσαι συνεχώς σε εγρήγορση ώστε να αντιλαμβάνεσαι πως ότι δηλώνει αριστερό ή ανθρωπιστικό, δεν σημαίνει ότι είναι κιόλας. Κάθε τι που συμβαίνει σε αυτόν τον μηχανισμό που λέγεται προσφυγικό θα πρέπει να το αξιολογείς με ενα μοναδικό ερώτημα κάθε φορά στο μυαλό σου: Τι όφελος και τι συνέπειες θα έχει στη ζωή του ο πρόσφυγας από όλο αυτό;

Δύσκολα ερωτήματα αυτά. Από εκείνα που δεν απαντιούνται με ένα ναι ή με ένα όχι.

Έτσι είναι και ότι αφορά στο θέμα των καταλήψεων και στην σύνδεσή τους με το προσφυγικό.

Όι καταλήψεις είναι μια ιδέα που υπάρχει σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Η χρήση των εγκαταλελειμμένων κτιρίων με στόχο να υπηρετήσουν τις ανάγκες της κοινότητας είναι διαδεδομένη και είναι πραγματικά ωφέλιμη. Η ιδέα αυτή σαφώς και είναι πολιτικοποιημένη και σαφώς και έχει αριστερό πρόσημο. Θέλουμε να έχουμε καταλήψεις στα αστικά κέντρα που να λειτουργούν ως κέντρα ιδεών, ανταλλαγής απόψεων,περιβαλλοντικής δράσης, καλλιτεχνικής δημιουργίας και καινοτομίας, προσιτοί χώροι ψυχαγωγίας, ακόμα και εκπαίδευσης για άτομα της κοινότητας.

Στην Ελλάδα όμως η γνώμη μου είναι πως δεν λειτουργούν ακριβώς έτσι οι καταλήψεις .

Το πολιτικοποιημένο έχει μεταστραφεί σε ένα κλειστό σύστημα, σε μια βιτρίνα πεπραγμένων διάφορων παρατάξεων και κομματικών ή ιδεολογικών χώρων. Είναι μόλις τα τελευταία χρόνια που μια πιο “καθαρή” ιδεολογικά διάσταση της ιδέας της κατάληψης αστικών χώρων, στην πιο “ευρωπαϊκή της εικόνα έχει αρχίσει να διαφαίνεται στο κέντρο της Αθήνας, όπου διάφοροι χώροι (πχ το Communitism στον Κεραμεικό), λειτουργούν συχνά ακόμα και με την συγκατάθεση των ιδιοκτητών, ως πολυχώροι τέχνης, εκπαίδευσης, υποστήριξης και ψυχαγωγίας για όλους, ανεξάρτητα από εθνική καταγωγή, σεξουαλική ταυτότητα ή κομματική τοποθέτηση. Τέτοιοι χώροι είναι η απόδειξη πως τελικά μπορούν να υπάρξουν καταλήψεις αλληλεγγύης χωρίς εναν ριζοσπαστικοποιημένο χαρακτήρα.

Η δική μου εμπειρία από καταλήψεις και με κάποιες ομάδες που σχετίζονταν με καταλήψεις, συνέβη κάπου το 2015 τότε που έψαχνα όπως πολλοί άλλοι, τρόπους για να βοηθήσω τις εκατοντάδες των προσφύγων που βρίσκονταν τότε στην πόλη μου και ζητούσαν υποστήριξη. Σε αυτές τις λίγες εμπειρίες διαπίστωσα πως σε αυτό τον χώρο υπήρχαν νέοι κυρίως άνθρωποι που με ειλικρίνεια, πάθος και κατάθεση ψυχής διευκόλυναν τη ζωή αυτών των κατατρεγμένων ανθρώπων.

Υπήρξαν ωστόσο συγκεκριμένοι λόγοι που δεν μπορούσαν να με κάνουν να μείνω και να συνεργαστώ με αυτούς τους χώρους. Μα ούτε και οι “χώροι” αυτοί επιθυμούσαν συνεργασία με ανθρώπους σαν κι έμενα. Βλέπεις η προηγούμενη μακροχρόνια ενασχόλησή μου σε θεσμικό επίπεδο με το θέμα της συμπερίληψης και της διαπολιτισμικής κουλτούρας, έκαναν το μυαλό μου να “κλωτσάει” σε πολλά που συνέβαιναν εκεί. Δεν θ` αναφέρω εκείνες τις φήμες περί βιασμών, διακίνησης ανθρώπων, κατάχρηση υλικών και χρημάτων γιατί δεν είδα κάτι από αυτά με τα μάτια μου.

Αρχικά δεν μπόρεσα να κατανοήσω και να ανεχθώ τον πολιτικοποιημένο και παραταξιακό χαρακτήρα αυτών των καταλήψεων. Δεν μπόρεσα να κατανοήσω γιατί πρέπει να υπάρχουν αφίσες από την τάδε παράταξη ή την τάδε οργάνωση στην είσοδο της κατάληψης και δεν κατάλαβα γιατί θα έπρεπε να δίνω τα στοιχεία μου κάθε φορά σε νεαρά κορίτσια και αγόρια που έκαναν πόρτα ώστε να μου επιτρέψουν να μπω για να κάνω μάθημα στα παιδιά. Δεν μπορούσα επίσης να διανοηθώ κάτω από ποια λογική ή εξουσιοδότηση “έβγαζαν” σε πορείες κατά της Χρυσής Αυγής , μικρά παιδιά και γυναίκες και τους έδιναν εκείνα τα πλακάτ με τις κρεμάλες και τις κουφάλες, που τα κράτησαν χωρίς να μπορούν να κατανοήσουν τι γράφουν.

Μιλάμε για εκείνα τα χρόνια που ακόμα οι μάχες με την ΧΑ γίνονταν σώμα με σώμα στο δρόμο. Με θύμωνε που ρίσκαραν την ακεραιτότητα των ανθρώπων αυτών, γυναικών και μικρών παιδιών και τους εξέθεταν σε εικόνες βίας από αυτές που έτρεξαν για να σωθούν από τις χώρες τους. Η ΧΑ είναι ο δικός μας πόλεμος. Όχι δικός τους.

Ένας ακόμα λόγος που δεν μπορούσα να δω τον εαυτό μου να συνεργάζεται με εκείνες τις ομάδες είναι η αυτοαναφορικότητά τους και η αρνητική στάση απέναντι σε κάθε άλλη πρωτοβουλία πολιτών που γινόταν εκείνες τις ημέρες. Όσοι δεν ανήκαμε σε εκείνους, πολύ περισσότερο όσοι δηλώναμε πως δεν συμφωνούσαμε με αυτές τις πρακτικές, ήμασταν οι “Μικιατζήδες”. Ακόμα και αν δεν ήμασταν μκο, αλλά αυτοοργανωμενες κινήσεις πολιτών, εκπαιδευτικών ή καλλιτεχνών που αυθόρμητα κατέθεταν το υστέρημά τους και τον χρόνο τους για τις ανάγκες των προσφύγων, περνάγαμε από έναν άτυπο έλεγχο από τους αυτόκλητους προστάτες των ανεπίσημων δομών ή καταλήψεων και τις περισσότερες φορές δεν ήμασταν ευπρόσδεκτοι. Είδαμε πολύ κακοποιητικό λόγο και έπαρση να σημειώνεται εκείνες τις ήμερες κάτω από αναρτήσεις μη κομματικοποιημένων κινήσεων πολιτών.

Αυτή ήταν η εμπειρία μου. Στη συνέχεια άκουσα και άλλα για τις καταλήψεις, αυτή τη φορά από τους ίδιους τους πρόσφυγες .Οι περισσότεροι από τις οικογένειες που εγώ συναναστρέφομαι , η αλήθεια είναι πως δεν επιθυμούν να βρίσκονται σε τέτοιους χώρους. Ξέρω πως δεν “επιτρέπεται” να μιλάμε αρνητικά για τα Εξάρχεια αλλά οι πρόσφυγες γονείς δεν επιτρέπουν στα παιδιά τους να συμμετέχουν σε ότι γίνεται εκεί. Οι λόγοι είναι πολλοί και δεν μπορούν να αναλυθούν εδώ. Ο ένας ο πιο σημαντικός είναι πως κυκλώματα καπηλεύονται το καθεστώς προστασίας των ανηλίκων προσφύγων και τους χρησιμοποιούν ως βιτρίνα και προκάλυψη σε παραβατικές πράξεις.

Όσο και αν θα φανεί παράξενο αυτό που θα πω, τουλάχιστον από την δική μου εμπειρία, οι πρόσφυγες προτιμούν να μένουν στις δομές ή να είναι κάτω από τη φροντίδα οργανώσεων όπως της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Όσο και αν μας ενοχλεί ή αν δεν συμφωνούμε με τις πολιτικες που ακολουθούν αυτές οι οργανώσεις είναι ο μόνος έγκυρος τρόπος για να λάβουν θεσμική εγκυρη και αξιόπιστη υποστήριξη και βοήθεια κατευθείαν χωρίς μεσάζοντες.

Στο θέμα εάν οι καταλήψεις προσφέρουν πιο ανθρώπινες συνθήκες από ότι οι δομές η απάντηση μου είναι πως κατηγορηματικά δεν ισχύει αυτό. Οι δομές δεν είναι όλες όπως η Μορια και αυτό θα πρέπει να το καταλάβουμε. Ακόμα και η ίδια η Μόρια δεν είναι πάντοτε το κολαστήριο που έχουμε συνηθίσει να προβάλλεται. Ξέρω ότι ο λόγος όσων βρισκόμαστε θεσμικά στους χώρους αυτούς και αυτό που βλέπουμε με τα μάτια μας,“δεν μετράει” όσο των “opinion makers” του προσφυγικού στο διαδίκτυο. Θα πρέπει να κατανοήσετε όμως το πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί μέσα στις δομές. Υπάρχουν οι δομές που έχουν πλέον χαρακτήρα κοινότητας όπου εκεί θα βρουν καθημερινά ιατρική φροντίδα, δικηγόρους για να φτιάχνουν τα χαρτιά τους, ειδικούς συμβούλους για να προετοιμάζονται για τις συνεντεύξεις, κοινωνικές υπηρεσίες, δωρα, παροχες, χορηγίες, εκπαιδευτική μέριμνα, ανθρώπους που καθαρίζουν τους χώρους που χρησιμοποιούνται από τους πρόσφυγες, φορείς που εξασφαλίζουν την μετακίνηση τους, και πολλές πολλές ακόμα υπηρεσίες. Επιπλέον, η ασφάλεια που αισθάνονται αυτοί οι άνθρωποι ως μέλη μιας μεγάλης  κοινότητας που αποτελείται από δικους τους ανθρώπους, δεν μπορεί να αντικατασταθεί από κάποια αυτο-οργανωμενη ομάδα Ελλήνων ακτιβιστών.

Χρειάζονται οι καταλήψεις; Ναι χρειάζονται. Έτσι όπως έχει δομηθεί το προσφυγικό ναι. Για τον πρόσφυγα που θα αποφασίσει να παρακάμψει την τυπική διαδικασία καταγραφής, είτε επειδή δεν την γνωρίζει, είτε γιατί έχει την εντύπωση πως μέσα από τις καταλήψεις θα διευκολυνθεί πιο άμεσα η μετακίνηση του στην Ευρώπη ή για πολλούς ακόμα λόγους, η κατάληψη είναι μια προσωρινή λύση. Οι καταλήψεις όμως με τους θεσμούς είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Κουκουλώνουν τον απροσδιόριστο αριθμό των ανθρώπων που έρχονται στη χώρα και απαλλάσσουν το κράτος από την ευθύνη μερικών ακόμα ψυχών. Είναι ενα ακόμα γρανάζι του συστήματος εκείνου που λέγεται προσφυγικό όπου το μεγαλύτερο μέρος είναι ενα αθέατο παγόβουνο με δράσεις που δεν θα μάθουμε ποτέ. Με λίγα λόγια; Όσο γοητευτικές και αν ακούγονται, οι καταλήψεις διαιωνίζουν την ανάγκη και δεν επιφέρουν καμιά ουσιαστική ή θεσμική αλλαγή στο προσφυγικό.

Ωστόσο το πρόβλημα δεν είναι οι καταλήψεις όσο προβληματική και αν είναι η λειτουργία τους στην Ελλάδα. Το πρόβλημα ξεκινάει από τη στιγμή που κάτω από οποιοδήποτε σχήμα, οι άνθρωποι αυτοί συνεχίζουν να είναι εξαρτημένοι από εμάς. Τους έχουμε στερήσει το δικαίωμα να αναλάβουν την ευθύνη της ζωής τους. Να περιηγηθούν στην Αθηνά με σκοπό να κατανοήσουν τους τρόπους επιβίωσης. Να ψωνίσουν μόνοι τους τη τροφή τους. Να συνομιλήσουν με ανθρώπους της διπλανής πόρτας. Χωρίς την επίβλεψη κάποιου προστάτη, να αυτονομηθούν. Να εργαστούν. Να ενταχθούν. Είτε πρόκειται για κέντρο φιλοξενίας, είτε κατάληψη, είτε αστικό διαμέρισμα, από την στιγμή που οι άνθρωποι αυτοί εξαρτώνται από εμάς, έχει καταργηθεί το βασικό δικαίωμα της αυτενέργειας.

Κι εμείς όλοι, εξαγοράζουμε με την φροντίδα μας, την διαχείριση της εικόνας τους. Ότι έκαναν κάποιες “κακές” Μκο, που χρησιμοποίησαν με τα λογότυπά τους την εικόνα του πάσχοντα πρόσφυγα για τους σκοπούς τους , κάτι αντίστοιχο έκαναν και οι αυτοοργανωμενες ομάδες. Τι θα ήταν τα Εξάρχεια χωρίς τους πρόσφυγες; Μήπως τελικά οι πρόσφυγες ξεπλένουν την κακή φήμη των Εξαρχείων , εκείνη που προϋπήρχε και πριν το 2015; Ίσως τελικά οι καταλήψεις να χρειάζονται περισσότερο τους πρόσφυγες από ότι οι πρόσφυγες τις καταλήψεις.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έκανε σε σχεση με τους πρόσφυγες, ότι έκανε πολύ συχνά τα προηγούμενα χρόνια και η κυβέρνηση Τσίπρα. Αυτό που έπρεπε δηλαδή. Στα χρόνια της προηγούμενης κυβέρνησης ωστόσο δεν επικράτησε ο χαρακτηρισμός “σκούπα”. Ονομαζόταν “εκκένωση παράτυπων καταυλισμών”. Συνέβη σε χιλιάδες πρόσφυγες που μετακινήθηκαν από την Ειδομένη, την Ε1, το Ελληνικό, το Πεδίο του Άρεως , την πλατεία Βικτωρίας κ.α. (Η δομή στην οποία υπηρετώ εδώ και 3 χρόνια προέκυψε από την “σκούπα” της Ε1).

Και ορθώς έπραξαν. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι θα έπρεπε να είναι υπό την προστασία του Ελληνικού κράτους και μόνο. (Γιατί βρίσκονται ακόμα υπό την προστασία των ανθρωπιστικών οργανώσεων, είναι μια άλλη συζήτηση).

Αν η κυβέρνηση Σύριζα μετέφερε σε οργανωμένες δομές τους χιλιάδες εκείνους πρόσφυγες και δεν ενοχλήθηκε κάνεις αλλά μας ενόχλησε που μεταφέρθηκαν οι 143, τότε μάλλον εδώ διαπραγματευόμαστε  κάποιο άλλο ερώτημα. Αυτό το ερώτημα αφορά στην ίδια την ιδέα των Εξαρχείων . Όχι την ασφάλεια των προσφύγων.

Θα πρέπει να απελευθερώσουμε το προσφυγικό από μικροπολιτικές ρητορικές και να αρχίσουμε να μιλάμε για την χειραφέτηση αυτών των ανθρώπων.

Η χειραφέτηση τους θα αρχίσει να συμβαίνει όταν όλοι μας αρχίσουμε να τους βλέπουμε ως ανθρώπους που τους αξίζει η ένταξη και όχι η λύπηση μα ούτε και η “περιφρούρηση”. Πως καταφέρνουμε πάντα να αποδομούμε την πραγματική διάσταση των πραγμάτων και να τα υποτιμούμε με λαϊκισμούς και με μικροπολιτικές ρητορικές, είναι άξιο ακαδημαϊκής έρευνας. Όλα τα έχουμε μετασχηματίσει σε μια αρένα χουλιγκανισμών ανάμεσα στα συμφέροντα δυο ομάδων. Για άλλη μια φορά η εικόνα των παιδιών αυτών διασύρθηκε στο διαδίκτυο για τους πολιτικούς σκοπούς μας. Τους βλάπτουμε. Πρεπει να το καταλαβουμε αυτο.

Οι 143 άνθρωποι θα μεταφερθούν σε δομές όπως συνέβαινε μεχρι τωρα.

Κι εμείς όλοι θα πρέπει να “μηδενίσουμε” το μυαλό μας από όλα τα στερεότυπα και τα παράσιτα που μας έχουν επιβάλει. Και θα πρέπει να αρχίσουμε να φωνάζουμε ενωμένοι για τα απλά. Τα κλασικά. Αυτά για τα οποία έχουμε ξεχάσει να μιλάμε τελευταία.

Όπως το να αναλάβει η Ευρώπη την ευθύνη της απέναντι στις ζωές των ανθρωπων αυτων και να ανοίξουν τα σύνορα.

Θα είχε αραγε κάποιο αποτέλεσμα αν όλοι αρχιζαμε να μιλαμε για αυτα τα θεματα;

Η Ζαργανα του Ορσον Γουέλς

λή λίσταςΠροβολή πλέγματος

Elena Karagianni

6 λεπτά · 

Θα επιμείνω λίγο ακόμα με το θέμα του ψαριού γιατί θεωρώ πως είναι σοβαρό. Όχι για τους προφανείς λόγους.
Οι κατασκευασμένες ειδήσεις δεν είναι απλά ένα φαινόμενο που συμβαίνει "κατά λάθος". Είναι ένας τρόπος να τραβούν την προσοχή και να ωφελούνται κάποιοι (σε χρήμα και σε δημοτικότητα). Από τις αναρτήσεις για τους μηχανισμούς που θα σου μάθουν αγγλικά μέσα σε ενα βράδυ, από τους Πακιστανους που πήγαν ταψί με σκύλο στον φούρνο της γειτονίας, από τον σκύλο που τον τάισαν βεγγαλικά...από τους 53 βαθμούς Κελσίου στο Ντουμπάι, τόσα πολλά παραδείγματα που μοιάζουν άλλα δεν είναι αληθινά άλλα καταδεικνύουν πόσο ευάλωτοι και απροστάτευτοι είμαστε απέναντι στις κατασκευασμένες ειδήσεις και πόσο εύκολοι να τσιμπήσουμε σε ειδήσεις που εγείρουν έντονα συναισθήματα αλλά δεν έχουν καμιά σχέση με την πραγματικότητα.

Στην υπόθεση του ψαριού ισως όντως να υπέστη βλάβη από καποιους, ειτε απο καλές προθέσεις για να το σώσουν, ειτε για να το αιχμαλωτήσουν για το επομενο γεύμα τους. Δεν εχει σημασία. Αυτό που είναι τρομακτικό με την υπόθεση είναι ότι σε έπεισαν ότι βλέπεις πράγματα στο συγκεκριμένο βίντεο που στην πραγματικότητα δεν είδες. Δεν ήταν ξιφίας, δεν ήταν λιθοβολισμός, δεν γέννησε το φτωχό ζώο και δεν πέθανε στο βίντεο. Εσύ τα είδες όμως όλα αυτά και αντέδρασες ακραία. Επειδή κάποιος σου είπε ότι έγιναν. Και μετά είδες και άλλα. Είδες νοικοκυραίους. Είδες φασίστες , είδες δολοφόνους ,είδες καπιταλισμό. Και άλλες φορές και σε άλλες περιπτώσεις έχεις δει πράγματα που ίσως να μην τα είδες στην πραγματικότητα και δεν το έψαξες παρακάτω.
Ενα πανίσχυρο όπλο έχει στηθεί μέσα από το διαδίκτυο οπου ευκολα μπορουν να καθοδηγησουν το συναίσθημα, τις απόψεις και κατα ασυνέπεια και τις επιλογες μας.

Είμαι σίγουρη πως θα έχει προηγηθεί κάποιο ψυχιατρικό πείραμα που να εξηγεί το φαινόμενο. Κάποιος ειδικός θα μπορούσε να πει πολλά γιατί έξυπνοι άνθρωποι την πατάμε. Βάζω κι εγώ τον εαυτό μου σε αυτό. Την έχω πατήσει πολλές φορές.

Το 1938 ο Όρσον Γουέλς προκάλεσε πανικό στην Αμερική και έπεισε ενα ολόκληρο έθνος μέσα από μια ραδιοφωνική εκπομπή πως δέχονται επίθεση από Αρειανους.
Δεν είναι καινούρια πράγματα αυτά.
Η συχνότητα που συμβαίνουν είναι ανησυχητική

Και σε άλλες πιο δυσαρεστες αφηγήσεις, στο παράδειγμα της Ρουάντα (που για αυτο μιλάω συχνα), ξεκίνησε μια ολόκληρη γενοκτονία με αφορμή τέτοιες ψευδείς ειδήσεις απο το ραδιόφωνο.

Δεν ξερω για εσάς. Άλλα η ιστορία με το ψάρι με έχει φρικάρει.

Επόμενη στάση: Φασισμός

Αυτό που έγινε εχθές ήταν αναμενόμενο. Καταποντίστηκαν οι αριστερές δυνάμεις και το κεντρώος χώρος πνέει τα λοίσθια. Ο κόσμος της "Πρώτη φορά Αριστερά"  και  όλες οι ηλικιακές ομάδες, της γύρισαν την πλάτη και την  τιμώρησαν  με ψήφο στις δεξιές και τις ακροδεξιές δυνάμεις. 

Το 4% του Βελόπουλου με το καλημέρα σας θα πρέπει να μας κάνει να ανησυχήσουμε σοβαρά. 

Η Σοβαρή Χρύση Αυγή είναι εδώ. Το περιμέναμε. Μιλούσαμε γι αυτό. Επέτρεψαν να συμβεί. Ποιοι έχουν την ευθύνη; Η δεξιά σαφώς. Αλλά μονο η δεξιά; Ο θυμωμένος αντιρατσιστικός λόγος προφανώς έφερε ένα άλλο αποτέλεσμα. Οι ρατσιστές ξέρουν κάτι που δεν έχουμε μάθει ακόμα μέσα στο ανώριμο παραλήρημα της αριστεροσύνης μας: οργανώνονται θεσμικά και δεν τους αρκεί ο αγώνας στο δρόμο ούτε στο διαδίκτυο.  Την ίδια ώρα, οι ταγμένοι αντιφασίστες δήλωναν αποχή από τις εκλογές. Αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία που πρέπει να αναλυθεί.

Θεωρώ πως ο Σύριζα έχασε στο επικοινωνιακό. Από τη πρώτη στιγμή εκεί χωλαίνει. Η αντίστροφη μέτρηση είχε ξεκινήσει από το καλοκαίρι του `15 και το Δημοψήφισμα. Ακόμα μέλη  του κόμματος μιλάνε θετικά για την υπόθεση αυτή.

Δυστυχώς η κυβέρνηση Σύριζα δεν αντιλήφθηκε ποτέ πως είχε τις προϋποθέσεις με το μέρος της για να είναι ένα κόμμα και μια κυβέρνηση που επάξια θα μπορούσε να οδηγήσει την Ελλάδα σε μια νέα εποχή. Με το ένα πόδι στην Ευρώπη και το άλλο γαντζωμένη στις συντηρητικές συνιστώσες της, κατέληξε να εκφράζει μια ρητορική που να ικανοποιεί τις δεύτερες και μόνο. Τελικά αυτές δεν ήταν αρκετή δύναμη για να τη βοηθήσουν να εξασφαλίσει τη νίκη. Το “ματάκι”στην βια πάλι,  με στόχο να “καλοπιάσει” τους νέους,  και τα "Εξάρχεια, η πιο ασφαλής περιοχή της Αθήνας", τελικά δεν είχε αποτέλεσμα. Χθες στο εκλογικό κέντρο που ήμουν δεν είδα ούτε έναν 17χρονο. Σε άλλα διπλανά, μου είπαν ότι είδαν κάποιους με έτοιμα προσημειωμένα ψηφοδέλτια.

Ο κόσμος πίστεψε στο αριστερό όραμα. Το αριστερό όραμα όμως κατέληξε να γινει  ένας φθηνός λαϊκίστικος συναισθηματισμός και η μονομερής προβολή ακατάλληλων πολιτικών προσώπων που αντικατέστησαν την μετριότητά τους με έναν τρολίστικο  λόγο έπαρσης . "Το κάνουμε γιατί το κάνει και η Αντιπολίτευση", έλεγαν.

Δεν φταίει μόνο ο Σύριζα όμως. Που είναι το Κέντρο; Εκείνες οι υποτίθεται προοδευτικές δυνάμεις που πρεσβεύουν τον διάλογο και τη συνεργασία; Το ΚΙΝΑΛ μιλάει για νίκη και πετάει το μπαλάκι της ευθύνης στο Σύριζα. Πως μπορείς να μιλάς για νίκη μετά από αυτό; Αν το ΚΙΝΑΛ είχε τολμήσει να απαγκιστρωθεί από το παρελθόν του, θα είχε απορροφήσει όλους τους ψηφοφόρους που δεν ήθελαν να ψηφίσουν Σύριζα. Η παραίτηση είναι άγνωστη λέξη και εδώ. Προτιμούν να καταβαραθρωθεί ένας ολόκληρος πολιτικός κόσμος από το να αφήσουν την καρέκλα. Αναρωτιέμαι αν είχε εκλεχθεί άλλο πρόσωπο αντί της κ. Γεννηματά, αν το αποτέλεσμα θα ήταν αυτό.

Στην επόμενη ήμερα, οι άνθρωποι της εκπαίδευσης και οι άνθρωποι που υπηρετούμε το μεταναστευτικό, έχουμε ανησυχία μεγάλη. Το μεταναστευτικό θα ειναι απο τα πρώτα πεδία που θα δεχθεί αλλαγές. 
Η εκπαίδευση των προσφύγων είναι από εκείνα που έδειξαν πως η Ελλάδα μπορεί να γεννήσει καινούρια πράγματα και να βρει λύσεις σε σοβαρά θεματα, αρκεί να βάλεις ανθρώπους καταρτισμένους μπροστά. Έτυχε να το ζήσω από κοντά αυτό το κομμάτι και εκεί είδα πραγματικά άξιους ανθρώπους, πέρα από πολιτικές ταυτότητες που άντεξαν το δεύτερο μίλι για αυτήν την χωρά. Και το τρίτο και το τέταρτο. Και είχε ενα αποτέλεσμα αυτός ο αγώνας που μας κάνει υπερήφανους και ενισχύει την εικόνα της πρότυπης Ευρωπαϊκής χώρας. Όλοι αυτοί και όλοι εμείς θα συνεχίσουμε τον αγώνα υπερ του Ανοικτού και Συμπεριληπτικού σχολείου. Θα το κάνουμε με οποιαδήποτε κυβέρνηση και με οποιοδήποτε τίμημα.

Ποια θα είναι η επόμενη ημέρα στο μεταναστευτικό; Πολλά ακούγονται και περισσότερα μπορουμε να υποθέσουμε πως θα συμβούν.

Η νέα κυβέρνηση θα είναι η ΝΔ και ελπίζω  να σταθεί όπως αρμόζει σε μια Ευρωπαϊκή χώρα με ανθρωπιστικές αξίες  και να μην κάνει το ίδιο λάθος που έκανε ο Συριζα και να υπηρετήσει τις δικές της συνιστώσες. Εύχομαι να μας ξαφνιάσει.

Αλλιώς....;

Αλλιώς επόμενος σταθμός Φασισμός.


(Κάτι τερατώδες σπαρταράει στον πλακούντα του)

Η ειδωλοποίηση του Πρόσφυγα και άλλες αποικιοκρατικές ιστορίες

Η ειδωλοποίηση του Πρόσφυγα

και άλλες αποικιοκρατικές ιστορίες

Τελευταία έχω γνωρίσει κάποιους ανθρώπους με προσφυγικό προφίλ που με έχουν συγκινήσει και εμψυχώσει. Ο ένας είναι ένα νεαρό 20χρονο αγόρι από το Πακιστάν. Είναι 3 χρόνια εδώ, μιλάει ήδη ελληνικά, πηγαίνει σχολείο το πρωί και τo απόγευμα δουλεύει σε καφετέριες. Παράλληλα βοηθάει εθελοντικά σε οργανώσεις τους συμπατριώτες του και τα καλοκαίρια δουλεύει σε νησιά σε λάντζα, σέρβις και όπου χρειαστεί. Το άλλο πρόσωπο το γνώρισα σε μια κολεκτίβα. Είναι ένας κύριος κάπου 40 χρονών από τη Συρία και είναι 1,5 χρόνο στην Ελλάδα. Αμέσως, από τους 3 πρώτους μήνες κιόλας, βρήκε δουλειά σε ζαχαροπλαστείο στην επαρχία και μένει σε σπίτι που πληρώνει μόνος του. Έχει αποφασίσει να μείνει στην Ελλάδα. Ένα χρόνο μετά μιλάει πολύ καλά Ελληνικά. Συζητήσαμε για την κατάσταση: "Γκιαντί να πάω Τζερμανία; Εντω έχει ντουλειά γκια όποιον τέλει ντουλειά! Εντώ όλα καλά. Εγκω με αφεντικό φίλοι. Μαζί στο ταβέρνα. Καμπ όχι καλά. Ντικοί μου ντεν καταλαβαίνουν".

Ο άνθρωπος αυτός μου θύμισε τους μετανάστες γονείς των μαθητών μου στα Κάτω Πατήσια στη δεκαετία του `90. Τότε έλειπε όλο αυτό το σύστημα της ανθρωπιστικής βοήθειας που περιβάλει τους μετανάστες και τους πρόσφυγες σήμερα. Τότε δεν υπήρχαν ανθρωπιστικές οργανώσεις. Ήταν η εποχή που το “Χαμόγελο του Παιδιού” έκανε τα πρώτα του βήματα και οι λίγες οργανώσεις για τους πρόσφυγες, δρούσαν σε έναν άλλο αθέατο κόσμο που δεν μας άγγιζε. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες τότε ήταν αφημένοι στην τύχη τους. Προβληματισμοί ονομασίας, ορολογίας και πολιτικής ορθότητας, αλλά και η ιδέα της αλληλεγγύης, ήταν άγνωστες και η εργασία μαζί με την εκπαίδευση ήταν οι χώροι ένταξης που χρειάστηκε να ανακαλύψουν μόνοι τους.

Σήμερα, κάποιοι από αυτούς που ασχολούνται με το προσφυγικό θεωρούν πως δεν υπάρχει μέτρο σύγκρισης με εκείνη την εποχή. Η δική μου η γνώμη είναι πως θα έπρεπε να είχαμε ως “ευαγγέλιο” εκείνη την εποχή, για να αποφύγουμε τα ίδια λάθη και να αποφύγουμε τους "προσφυγικούς" μύθους που έχουν καλλιεργηθεί σήμερα, τόσο στην αντίληψη της κοινωνίας όσο και στους ίδιους τους πρόσφυγες για τους εαυτούς τους. Ο πρόσφυγας δεν είναι ο φορέας άγνωστων ασθενειών που θα αφανίσει τον Ελληνισμό αλλά δεν είναι ούτε ο μανιοκαταθλιπτικός άνθρωπος με συναισθηματική αναπηρία που πρέπει να λυπάσαι, εικόνα που λαθεμένα έχει ενισχυθεί.

Ο Αλβανός της δεκαετίας του `90 είχε τις ίδιες ανάγκες και αναζητούσε την ίδια ασφάλεια για τα παιδιά του όπως και οι σημερινοί πρόσφυγες. Είναι ύβρις και δείχνει τον δικό μας εσωτερικευμένο ρατσισμό απέναντι στους Αλβανούς, όταν ακυρώνουμε και υποτιμούμε τις αγωνίες εκείνων των ανθρώπων που βίωσαν κίνδυνο, ανέχεια και ρατσισμό πίσω σε εκείνα τα χρόνια. Που για να τα λέμε με το όνομά τους, οι Αλβανοί πρόσφυγες δεν είχαν τίποτε εξωτικό για να μας συγκινήσει και δεν "ειδωλοποιήθηκαν" όπως οι σημερινοί πρόσφυγες. Μάλλον κακοποιήθηκαν ποικιλοτρόπως και η πρώτη γενιά λούστηκε όλη την πρώτη ρατσιστική χαβούζα της Ελληνικής κοινωνίας. Μα και η δεύτερη γενιά, οι Έλληνες πολίτες αλβανικής καταγωγής, ήταν καταδικασμένοι μέχρι και πριν 3 χρόνια στην ανιθαγένεια από τον ίδιο τον τόπο που αισθάνονταν ως μόνη τους πατρίδα. (Φυσικά η ιστορία είναι κοινή και για άλλες εθνικότητες).

Όλα αυτά έχουν λυθεί κάπως και οι σημερινοί πρόσφυγες μας υποχρέωσαν να “δούμε” και να παύσουμε την συστηματική παραβίαση των δικαιωμάτων εκείνων των χιλιάδων πολιτών που κρύβαμε για χρόνια κάτω από το χαλάκι της κοινωνίας μας σα να ήταν σκουπίδια. Εκείνες οι πρώτες γενιές των μεταναστών κατάφεραν να ενταχθούν μόνοι τους, νικώντας τα θεριά του ρατσισμού, του αποκλεισμού και της ανέχειας. Ήταν δύσκολο ναι. Πολλά από τα παιδιά τους κάηκαν στα τελευταία θρανία των σχολείων όπου έμεναν αφημένα χωρίς τάξεις υποδοχής, χωρίς δομές υποστήριξης, χωρίς επιδόματα, χωρίς έξτρα μαθήματα από οργανώσεις, χωρίς κοινωνικές υπηρεσίες, χωρίς τα φώτα της δημοσιότητας του ανθρωπισμού . Τα θυμόμασταν μόνο όταν κάποιο από αυτά έπαιρνε την σημαία για την παρέλαση και αυτό για να του την αρπάξουμε με βία. Ωστόσο τα κατάφεραν. Σπούδασαν, εργάστηκαν έκαναν περιουσίες, έκαναν οικογένειες και εντάχθηκαν πλήρως.

Ο άλλος ο τρόπος, ο δικός μας, των τελευταίων ετών, του “Ανθρωπισμού” και της “Αλληλεγγύης” δεν είμαι σίγουρη ότι μπορεί να φέρει αυτό το αποτέλεσμα. Η Αλληλεγγύη που παρατείνεται για 4η χρονιά, παύει να είναι Αλληλεγγύη. Γίνεται κάτι άλλο, εγκλωβιστικό, ιδρυματικό, μια τοξική λασπολακούβα και μέσα σε αυτήν οι άνθρωποι σαπίζουν. Θα ενταχθούν. Κάποιοι ναι. Άλλοι θα καούν αναπόφευκτα. Όσοι ενταχθούν θα γίνει με τον δύσκολο τρόπο τον παλιό. Όταν το κοντέρ του Ανθρωπισμού μηδενίσει, όταν κλείσουν τα προγράμματα υποστήριξης, θα ξεκινήσουν και αυτοί ξανά μόνοι τους τον σκληρό δρόμο της πραγματικής ζωής.. Εντωμεταξύ έχουν χάσει κάμποσα χρόνια από τη ζωή τους. Το έχουμε ξαναδεί το έργο τα τελευταία χρονιά στα προγράμματα ένταξης των τσιγγάνων. Τελείωσαν τα προγράμματα, παρέμειναν τα επιδόματα όπως και η γκετοποίηση και τα αρνητικά στερεότυπα. Έτσι θα συμβεί και τώρα. Ότι αρνητικό στερεότυπο έχει δημιουργηθεί για τους μουσουλμάνους πρόσφυγες θα μείνει και θα το αγκαλιάσουν και οι ίδιοι.

Ήδη βρισκόμαστε στην φάση εκείνη την δύσκολη όπου σταδιακά οι άνθρωποι που έχουν πάρει άσυλο θα αναγκαστούν να απομακρυνθούν από τα κέντρα φιλοξενίας και να αντιμετωπίσουν τη ζωή μόνοι τους. Παράλληλα, ολοκληρώνεται και το πρόγραμμα της διαμονής τους στα αστικά διαμερίσματα και με βίαιο κάπως τρόπο θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουν την σκληρή πραγματικότητα. Ωστόσο όσο παράλογο και σκληρό και αν ακούγεται, για αυτόν τον λόγο ήρθαν στην δική μας πλευρά του πλανήτη. Πολλοί από αυτούς διανύουν την 4η χρονιά παραμονής στην Ελλάδα. Κάποια από τα παιδιά τους γεννήθηκαν μέσα στα κέντρα φιλοξενίας. Μιλάμε για τη 2η γενιά προσφύγων που έχει ήδη γεννηθεί στην χώρα αυτή. Μιλάμε για μια νέα γενιά παιδιών που έχουν γεννηθεί σε συνθήκες ανυπαρξίας και με την ταυτότητα του πρόσφυγα.

Και είναι τραγικό αφού η ένταξη τους είναι μια υπόθεση εργασίας που μόλις έχουμε αρχίσει να ψελλίζουμε. Σε πανικό και με βιασύνη τώρα, το κράτος και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν αρχίσει να σχεδιάζουν τα πρώτα προγράμματα και κάποιες νέες οργανώσεις εμφανίστηκαν ώστε να υποβοηθήσουν την ένταξη. Όμως αυτό το ξέραμε ότι θα συνέβαινε. Γιατί δηλώνουμε ξαφνιασμένοι και αγανακτισμένοι που πλέον θα υποχρεωθούν να ζήσουν μόνοι τους χωρίς τα χνώτα και το δικό μας βλέμμα πάνω τους;

Όλη αυτή η προσέγγιση είναι λάθος. Μπορεί να αλλάξει; Η γνώμη μου είναι πως όχι εύκολα. Το λάθος ξεκίνησε πριν ακόμα έρθουν αυτοί οι άνθρωποι. Με το αζημίωτο οι γνωστοί διακινητές τους παρότρυναν να έρθουν στην Ευρώπη, σε έναν τόπο που ρέει μέλι και γάλα τον οποίο πολλές φορές όπως μου περιέγραφαν οι ίδιοι, τον διαφήμιζαν ανοικτά με διαφημιστικά φυλλάδια και ραδιοφωνικά σποτάκια . Στη συνέχεια αυτοί οι άνθρωποι περνάνε κάμποσα χρόνια της ζωής τους , σε διάφορες γωνιές της γης, σε κέντρα προσφύγων σε άθλιες συνθήκες κάποιες φορές ή σε λιγότερο άθλιες κάποιες άλλες για να καταλήξουν σε μια φτωχή Ελλάδα που δεν έχει να τους προσφέρει αυτά που έταζαν τα φυλλάδια. Ωστόσο μέσα στην παραμονή τους στα κέντρα φιλοξενίας, καλλιεργείται μια εσφαλμένη προσδοκία. Όσο δύσκολες και αν είναι οι συνθήκες ζωής μέσα σε ένα κέντρο ή σε ένα προσωρινό διαμέρισμα, “Εμείς” τους φροντίζουμε.

Αυτό το εμείς ίσως να είναι ότι πιο καταστροφικό. Εμείς ; Ποιοι; Οι δυνατοί γιατί εσύ είσαι αδύνατος. Είσαι πρόσφυγας. Είσαι θύμα. Έχεις τραύμα. Είσαι πληγωμένος. Και έτσι ο πρόσφυγας γίνεται ταυτότητα η όποια εσωτερικεύεται. Και τότε παύουν τα κίνητρα. Και παύει η αυτενέργεια. Πόσες εκθέσεις ζωγραφικής χρειάζεται να δούμε ακόμα με πνιγμένα παιδιά και πρόσφυγες σε σπαραγμό; Πόσες φόρες ακόμα θα ζητήσουμε από τα παιδιά τους να μας ζωγραφίσουν το σπίτι που έχασαν ή την δυσάρεστη εμπειρία της φουσκωτής λέμβου; Για πόσο καιρό ακόμα θα τους κρατάμε καθηλωμένους στον σπαραγμό και στην ανάμνηση όσων έχασαν;
“Θα ήθελα να μου στείλετε 20 παιδιά πολέμου για να τα φωτογραφίσω στο πρόγραμμα ευαισθητοποίησης που έχω ξεκινησει” , έλεγε το email που έλαβα από ευαισθητοποιημένη ομάδα ακτιβιστών”.

Ο Πάουλο Φρέιρε και το βιβλίο του “Η Αγωγή του Καταπιεσμένου” ποτέ άλλοτε δεν ήταν πιο επίκαιρος. Ο άνθρωπος που έζησε στις φαβελες της Βραζιλίας και υπηρέτησε τους αναλφάβητους, μίλησε για όλους εκείνους τους τρόπους που οι καταπιεστές μπορούν να σε κάνουν να χάσεις την ελευθερία σου. Ένας από αυτούς είναι το “εμείς” θα σε φροντίσουμε. Το σχήμα αυτό της φροντίδας των προσφύγων, δεν είναι τίποτε περισσότερο από την αποικιοκρατική “αγάπη”, που αυτή αν το ψάξεις πιο πολύ, κατέστρεψε τις χώρες τους και από αυτή τρέχουν να γλιτώσουν τα παιδιά τους. Τον αποικιοκρατισμό της Αγάπης τον ξέρουμε επίσης από το παράδειγμα της Αφρικής.

Γιατί δεν έχει γίνει κατανοητό από τους πρόσφυγες πως κάποια στιγμή θα πρέπει να σταθούν μόνοι τους στον νέο αυτό κόσμο; Ποιος δεν έχει φροντίσει να το κατανοήσουν;

Γιατί η συζήτηση των ανθρωπιστών και των ακτιβιστών γίνεται μόνο γύρω από την παράταση των επιδομάτων και στην βελτίωση των κέντρων φιλοξενίας; Θέλουμε να βγουν οι άνθρωποι από τα κέντρα και την εξάρτηση από την φροντίδα που τους προσφέρουμε;

Έχουμε γίνει σαν την τοξική εγωκεντρική Μάνα που κρατάει τα παιδιά της στην φούστα της και τα ευνουχίζει.

Υπάρχουν άραγε δουλείες ή πίσω στη δεκαετία του `90 οι Αλβανοί μετανάστες ήταν οι προνομιούχοι της ανέχειας; Υπάρχουν. Όπως τότε, υπάρχουν οι δουλειές που δεν ήθελαν να κάνουν οι Έλληνες. Κάθε χρόνο τέτοια εποχή με παίρνουν φίλοι από το νησί από όπου κατάγομαι να με ρωτήσουν αν υπάρχουν χεριά για να εργαστούν στα ξενοδοχεία και στα εστιατόρια. Προχθές βρήκαμε δουλειά σε 3 ανθρώπους.

Υπάρχει δουλειά για όποιον θέλει να δουλέψει όπως είπε ο Άραβας στην αρχή του κειμένου και για όποιον αντιδρά στην εξάρτηση. Η πολιτεία είναι με το μέρος τους. Δεν ήταν πριν 20 χρόνια. Η πολιτεία σήμερα αντιστέκεται στον συντηρητισμό και έχει ανοίξει τις δομές της σε αυτούς τους ανθρώπους. Όχι ιδανικά. Σίγουρα όχι. Δεν είμαστε ιδανική κοινωνία ούτε για τους γηγενείς.

Θα έχει αποτέλεσμα όλο αυτό; Θα φανεί. Αν δεν έχει αποτέλεσμα,θα πρέπει να διερευνήσουμε τις αντιστάσεις εκείνες που τους καθηλώνουν και που τους υποβιβάζουν στο καθεστώς του ημιανάπηρου ανθρώπου. Να διερευνήσουμε τι είναι αυτό το στρεβλό που τους κρατάει σε μια ζωή σε αναμονή, στα στερεότυπα, στην γκετοποίηση της Αγάπης, σε αυτήν την κατάσταση τράνζιτ που έχουν εθιστεί , σε εκείνο το φαντασιακό, το κάπου μακριά και αόριστα , στη προσμονή εκείνου του μαγικού χεριού που θα τους φέρει στη γη με το μελί και το γάλα.

Αν δεν έχει αποτέλεσμα θα φταίει ο δικός μας κόσμος . Εμείς.

Που είμαστε εθισμένοι αποικιοκράτες.

Μα δεν αγαπάμε εκείνους.

Τους εαυτούς μας λατρεύουμε.

Ελένη Καραγιάννη

Εικαστικός,

Συντονίστρια Εκπαίδευσης Προσφύγων